Category Archives: LITERATUROZNAWSTWO

Elementy groteski w literaturze romantyzmu – cz. I

Groteska w romantyzmie

Groteska w ujęciu Michała Głowińskiego jest kategorią estetyczną, która jako nieodłączny element od wieków towarzyszy literaturze . Funkcja groteski ujawnia się szczególnie w okresie dynamicznych zmian światopoglądowych, kiedy dochodzi do obnażania utartych schematów i przedstawiania ich w skarykaturowanej formie.

Romantyzm, jako epoka twórczo zmagająca się z klasykami i uwięziona w ramach cenzury politycznej, próbował stworzyć takie formy wyrazu, które w wyraźny sposób będą odróżniały się od XVIII wiecznych utworów literackich. Romantycy, już na samym początku, zrezygnowali z pisania powieści i nowel na rzecz poetyckiego kreowania rzeczywistości. W mickiewiczowskim, programowym tomiku wierszy najwyraźniej odzwierciedlają się hasła epoki, dla której przedstawicieli nie „mędrca, szkiełko i oko”, ale „czucie i wiara” będą nowymi aksjomatami. Continue reading →

Prototyp postaci wampira. Wampir w literaturze


Wampir – klasyczna definicja wampira identyfikuje postać z trupem zmarłej osoby. Wg ludowych podań wampirem mogą  zostać : przedwcześnie zmarłe osoby, czarownica, heretyk, dziecko z nieprawego łoża oraz wilkołak (charakterystyczne przenikanie postaci).
Głównym pożywieniem wampira jest krew, mająca także wartość sakralną. Postać wampira powstała na skutek obaw przed zmarłymi i ich zjawami. Continue reading →

Freudowska psychoanaliza a metodologia badań literackich


Psychoanaliza jako terapia zapoczątkowana pod koniec XIX wieku spełnia funkcję kataryczną. W trakcie zabiegu pacjent zostaje poddawany hipnozie, a lekarz analizuje i interpretuje snutą przez niego opowieść. Twórcą nowego aparatu „leczącego duszę” jest Freud, który psychikę widział jako niepodzielną całość, w której można wyodrębnić poszczególne elementy. Continue reading →

O istocie religii

Struktura religii

Religia to pewien sposób życia rozmaitych społeczeństw. Współistnieją w niej cztery elementy:

1. Wierzenia (mity, doktryna, dogmaty)
2. Rytuały (uzewnętrznienie kultu)
3. Organizacja (instytucje religijne i duchowni)
4. Przeżycia religijne ( przy czym ten element nie stanowi czynnika determinującego)

WIERZENIA – mają związek z przeszłością i teraźniejszym obliczem dawnej działalności. Wskazują na to jak interpretować pewne elementy religii. Continue reading →

Zmieniony głos SETTEMBRINIEGO

Barańczak w jednym ze swoich esejów przywołuje postaci dwu bohaterów, którzy występują na stronach „Czarodziejskiej góry”. To one stanowią rdzeń całego eseju, bo za ich pomocą autor opowiada nam o sztuce i zmianie społecznego myślenia od czasu, gdy Mann napisał swoją powieść.

Continue reading →

Tadeusz Boy-Żeleński

Już od dawna znajduję podziw dla tych wszystkich śmiałków, przekładających dzieła literatury światowej na nasz ojczysty język. Jakże dzielni są,  poszukując odpowiednich słów dla wyrażenia myśli artysty, którego utwory piszą od początku. Wielcy, których nazwisk nie znajdziemy na okładkach książek, a czasem tylko, małą czcionką, zaznacza się nam ich obecność. Uczestniczą w naszej przygodzie z lekturą i giną w  świadomości czytelniczej po jej przeczytaniu . A to właśnie oni zapoznają nas z odległymi światami, ukazanymi przez Marqueza, turecką rzeczywistością przedstawioną  przez Pamuka, czy z obrazem niespełnionej miłości ukazanym w Tristanie i Izoldzie. I dzięki nim poszczególne dzieła rozbudzają ciekawość oraz zmuszają do refleksji nad istotnymi kwestiami, dotyczącymi ludzkiej egzystencji. Continue reading →

Anioł w kulturze

Renesans postaci anioła występuje od niedawna (pojawiają się figurki, reklamy i seriale z ich udziałem). Wiara w boskiego posłańca nie jest także pomysłem judeochrześcijańskimi. Spośród ksiąg wszystkich wyznań, najmniej informacji o nim znajdziemy w biblii (występuje w niej około 300 przykładów aniołów). Continue reading →